Nasze forum rodzinne

madzialenka0208

Poród przedwczesny jest największym problemem współczesnego położnictwa, ponieważ wiąże się z nim nadal duża umieralność okołoporodowa noworodków.

Wczesne i późne powikłania medyczne związane z wcześniactwem przysparzają wiele kłopotów tak rodzinie, jak i służbom medycznym i społeczeństwu. Wcześniactwo nie jest tylko zjawiskiem medycznym, lecz także, w szerokim tego słowa znaczeniu socjoekonomicznym. Zatem nie tylko postęp medycyny perinatalnej, ale i poprawa poziomu życia społeczeństwa może przyczynić się do zmniejszenia częstości wcześniactwa i jego następstw.

Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia mianem porodu przedwczesnego określa się przedwczesne zakończenie ciąży w okresie miedzy 23. a 37. tygodniem jej trwania. Z porodów tych rodzą się noworodki niedonoszone (wcześniaki), nie przygotowane w pełni do życia poza organizmem matki, o wadze od 500g do 2500g.

Mimo dużego postępu, jaki dokonał się w okresie ostatnich kilkunastu lat w zakresie profilaktyki i leczenia porodów przedwczesnych ich częstość w krajach rozwiniętych utrzymuje się na prawie niezmienionym poziomie 8-10 %. Wiąże się to z działaniem niekorzystnych czynników na kobietę ciężarną, jak skażenie środowiska, złe warunki socjalne, ciężka praca fizyczna, stres.
Wcześniactwo jest główną przyczyną zgonów noworodków (85% zgonów noworodków w okresie okołoporodowym spowodowanych jest wcześniactwem), a 30% dzieci urodzonych przed 29. tygodniem ciąży, które przeżyją, wykazuje zaburzenia neurologiczne, zaburzenia słuchu i wzroku oraz zdolności intelektualnych.

Dzięki rozwojowi intensywnej terapii neonatologicznej (która wymaga ogromnych nakładów finansowych na wysoce specjalistyczną aparaturę oraz leki) przeżywa coraz więcej dzieci urodzonych z coraz mniej zaawansowanych ciąż. Nadal jednak głównym problemem jest walka z zespołem zaburzeń oddechowych (RDS), którego pochodną są wszelkie inne powikłania wcześniactwa. Sprawny i wydolny układ maciczno-łożyskowy jest najlepszym inkubatorem, w którym powinien rozwijać się i dojrzewać płód, i tylko w przypadku ostrego zagrożenia życia niedojrzałego płodu życie poza macicą może być korzystniejsze. Dlatego tak ważne jest wykrywanie czynników ryzyka i objawów porodu przedwczesnego oraz skuteczne leczenie mające na celu przedłużenie ciąży.

Niestety problem zapobiegania porodom przedwczesnym jest niezmiernie trudny, bowiem przyczyny mieszczą się zarówno w sferze działania medycznego, jak i poza nim. Tylko niektóre z nich można wyeliminować poprzez poprawę organizacji opieki nad kobietą ciężarną lub odpowiednie leczenie przyczynowe.

Przyczyny i czynniki ryzyka porodu przedwczesnego

Pomimo nagromadzenia wielu faktów i powstania nowych teorii w dalszym ciągu nie udało się jednoznacznie ustalić i wyjaśnić przyczyn występowania przedwczesnej czynności skurczowej macicy.
Do najczęściej wymienianych czynników ryzyka wystąpienia porodu przedwczesnego zaliczamy:
• niski status ekonomiczny; obserwuje się częstsze występowanie porodu przedwczesnego u kobiet z niskim wykształceniem, pracujących ciężko fizycznie, źle i słabo odżywianych w czasie poczęcia i ciąży, nadużywających alkoholu.
• wiek; częstsze występowanie porodu przedwczesnego stwierdzono zarówno w młodym wieku, poniżej 16. roku życia, jak i w grupie kobiet po 30. roku życia, o ile jest to pierwsza ciąża.
• obciążony wywiad położniczy
o poród przedwczesny w przeszłości - wystąpienie jednego porodu przedwczesnego zwiększa ryzyko ponownego wystąpienia czterokrotnie, dwa porody przedwczesne zwiększają ryzyko sześciokrotnie,
o martwe urodzenia,
o przebyte poronienia,
• praca; ciężka praca fizyczna lub taka, która naraża pacjentkę na stres może powodować wystąpienie porodu przedwczesnego.
• używki; palenie papierosów, używanie narkotyków, oprócz tego, że wpływają na masę urodzeniową noworodka, zwiększają możliwość wystąpienia porodu przedwczesnego.
• niewydolność cieśniowo-szyjkowa i wady macicy; niewydolność cieśniowo-szyjkowa, liczne lub dużych rozmiarów mięśniaki, przegrody i inne wady rozwojowe macicy powodują zwiększone niebezpieczeństwo wystąpienia porodu przedwczesnego.
• Niektóre schorzenia ciężarnej mogą być przyczyną wystąpienia porodu przedwczesnego:
o zakażenie nerek,
o inne infekcje np. zapalenie płuc, wyrostka robaczkowego, górnych dróg oddechowych,
o niedokrwistość,
o nadciśnienie tętnicze, nadczynność tarczycy, choroby i wady serca,
o stan przedrzucawkowy i rzucawka,
o ciąża mnoga, wielowodzie,
o łożysko przodujące, przedwczesne odklejenie łożyska,
o infekcja wewnątrzmaciczna,
o przedwczesne pęknięcie błon płodowych.

Rozpoznanie początku porodu przedwczesnego często jest trudne, ponieważ brak jednoznacznych kryteriów rozpoznania tej jednostki chorobowej. Powszechnie przyjmuje się jednak, że poród przedwczesny rozpoczął się, gdy:
• występują 2-3 skurcze na godzinę
• badaniem ginekologicznym (lub USG) stwierdza się skracanie części pochwowej a następnie rozwieranie ujścia szyjki macicy często połączone z krwawieniem.
• pęknięcie pęcherza płodowego i odpłynięcie płynu owodniowego świadczy o rozpoczętym porodzie.

Postępowanie w porodzie przedwczesnym

Każda ciężarna z rozpoczętym porodem przedwczesnym powinna jak najszybciej znaleźć się na oddziale patologii ciąży. Stopień zaawansowania porodu decyduje o powodzeniu leczenia.
Leczenie w porodzie przedwczesnym polega na:
• zapewnieniu spokoju fizycznego i psychicznego,
• stosowaniu leków hamujących czynność skurczowa macicy,
• stymulacji dojrzewania płuc płodu (przez zastosowanie leków dożylnych u ciężarnych),
• wyborze sposobu rozwiązania ciąży

Należy zaznaczyć, że część porodów przedwczesnych (do 30%) wywołanych jest przez lekarza z powodu zagrożenia jakie dalsze trwanie ciąży może stwarzać dla ciężarnej lub ze względu na groźbę wewnątrzmacicznego obumarcia płodu.

Odrębny problem stanowi przedwczesne pękniecie błon płodowych w ciąży niedonoszonej, które może być zarówno przyczyną jak i następstwem zakażenia wewnątrzmacicznego. Przyjmuje się, że zakażenie towarzyszy ok. 40% wszystkich porodów przedwczesnych. Dlatego u ciężarnej z pęknięciem błon płodowych konieczna jest wnikliwa diagnostyka laboratoryjna oraz bakteriologiczna pozwalająca na monitorowanie zagrożenia zakażeniem. Konieczna jest również codzienna kardiotokograficzna ocena czynności serca płodu. W większości przypadków poród odbywa się w ciągu tygodnia od momentu przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, chociaż czasami udaje się przedłużyć ciążę o kilka tygodni.

Znaczne obniżenie wskaźnika umieralności noworodków w Polsce w ostatnich latach było możliwe głównie dzięki wprowadzeniu trójstopniowej opieki medycznej nad ciężarną, która zakłada kierowanie ciężarnych z rozpoczętym porodem przedwczesnym do kliniki. W ośrodkach tych oprócz większych możliwości hamowania przedwczesnej czynności skurczowej macicy znajdują się oddziały intensywnej opieki medycznej dla noworodków (wcześniaków). Ogromne nakłady finansowe i postęp tej dziedziny medycyny pozwala uratować wiele małych wcześniaków, które do niedawna były bez szans.

Nadal jednak zmniejszenie liczby porodów przedwczesnych jest głównym zadaniem dla położników. Nie można tego osiągnąć bez odpowiedniej polityki społecznej państwa.